BÖLÜM 1 — Yapay Zekâ Devrimi ve İş Dünyasında Tarihsel Dönüşüm

yüzyılın ikinci çeyreğine yaklaştığımız bugünlerde yapay zekâ, teknoloji tarihindeki en köklü dönüşümlerden birini başlatmış durumda. İnsanlık sanayi devriminde buhar gücüyle tanıştığında nasıl yeni üretim biçimleri ortaya çıktıysa, bugün de yapay zekâ (AI) veri, algoritma, otomasyon ve makine öğrenmesi sayesinde iş dünyasının en temel yapı taşlarını yeniden şekillendiriyor. Bu dönüşümün sadece teknolojik değil, aynı zamanda toplumsal ve ekonomik bir dönüşüm olduğunu söylemek gerekir. Zira yapay zekâ yalnızca “yeni işleri oluşturmakla” kalmıyor, aynı zamanda bazı mesleklerin tamamen ortadan kalkmasına neden olacak bir dönüşüm yaratıyor.

Türkiye’de neredeyse her sektörün yapay zekâ ile entegrasyon sürecine girdiği bir dönemde, hangi mesleklerin yakın gelecekte risk altında olduğunu anlamak hem bireysel meslek planlaması hem de ulusal istihdam politikalarının belirlenmesi açısından kritik öneme sahip. Özellikle son beş yılda finans, sağlık, perakende, e-ticaret ve kamu kurumlarında başlayan yapay zekâ uygulamaları, otomasyonun hızla yaygınlaştığını gösteriyor.

Tarihsel Benzerlik: Sanayi Devrimi ile Yapay Zekâ Dönemi Arasındaki Paralellik

Tarihsel olarak incelendiğinde, iş dünyasındaki her büyük teknolojik dönüşüm, başlangıçta iş kaybı korkusu yaratmış olsa da uzun vadede yeni mesleklerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde Avrupa’dan gelen tekstil makinelerine gösterilen direnç, aslında bugünkü yapay zekâ endişesi ile benzer niteliktedir.

1910’lu yıllarda buharlı makineler tekstil alanında üretimi artırmış, fakat aynı zamanda binlerce dokumacının işini kaybetmesine neden olmuştur. Ancak 20 yıl sonra bu makineleri kullanabilen teknik personel ve yeni mühendislik dalları ortaya çıkmıştır. Bugün yapay zekâ ile yaşadığımız dönüşüm de benzer bir sürecin modern ve dijital bir versiyonudur.

Dolayısıyla “meslekler yok oluyor” düşüncesi aslında eksik bir perspektif sunar. Doğru ifade şudur:
Meslekler yok olmaz; dönüşür. Ancak dönüşemeyen kişiler yok olur.

Türkiye’de Yapay Zekânın Yükselişi

Türkiye’de 2020’den itibaren dijitalleşme yatırımları üç ana alanda yoğunlaşmıştır:

bankacılık
perakende
üretim ve sanayi otomasyonu

Özellikle bankacılık sektöründeki yapay zekâ temelli chatbot sistemlerinin kullanımı, müşteri temsilcisi ihtiyacını %22’ye kadar azaltmış durumdadır (kaynak: sektör içi rapor).

Perakende ve e-ticarette kullanılan yapay zekâ temelli öneri algoritmaları sayesinde, pazarlama departmanlarında çalışan insan sayısı son 5 yılda gözle görülür şekilde azalmıştır.

Özetle: Yapay zekâ, düşük uzmanlık gerektiren pozisyonları ilk hedef olarak belirlemiştir.

İşveren Tercihlerinin Değişmesi

Bugün bir şirket maliyet hesaplaması yaparken şu üç soruyu sormaktadır:

Bu işi insan mı yapmalı?
Bu işi yazılım yapabilir mi?
Bu işi yapay zekâ ile daha hızlı ve daha hatasız yapabilir miyim?

Bu sorular sonucunda işletmelerin büyük bir bölümü artık yapay zekâ yatırımlarını “zorunlu” görmektedir. Çünkü rekabet koşulları, yapay zekâ kullanan rakiplerine karşı üstünlük elde etmeyi gerektirmektedir.

Bu nedenle yapay zekâya geçiş, artık bir tercih değil, stratejik bir zorunluluktur.

Mesleklerin Risk Seviyesi Neye Göre Belirleniyor?

Yapay zekâ tarafından yok edilme ihtimali yüksek olan meslekler, genellikle şu özelliklere sahiptir:

tekrarlanan görevler
standart iş süreçleri
rutin bilgi kullanımı
manuel işlem yoğunluğu
karar verme gerektirmeyen görevler

Bu nedenle sekreterlik, veri giriş elemanlığı, çağrı merkezi çalışanları, muhasebe personeli, market kasiyerleri gibi alanlar ilk sırada risk altında görülmektedir.

Türkiye’de Neden Daha Büyük Bir Risk Var?

Türkiye’de riskin daha yüksek olmasının temel nedenleri şunlardır:

düşük ücret politikası
niteliksiz iş gücü oranının yüksek olması
dijitalleşme yatırımlarının hızlanması
sanayide otomasyon sürecinin genişlemesi
e-ticaret hacminin büyümesi

Bu faktörlerin birleşimi, düşük uzmanlık gerektiren mesleklerin yapay zekâ tarafından çok daha hızlı şekilde ikame edilmesini mümkün kılmaktadır.

İşgücü Niteliği Dönüşmezse Kaybeden Türkiye Olacak

Uzmanlar, Türkiye’nin yapay zekâ dönüşümünde en büyük riskinin “uyum sağlama sürecinin yavaş ilerlemesi” olduğunu vurgulamaktadır. Türk iş gücünün büyük bir bölümü hâlâ manuel işlerde çalışmakta ve dijital beceri düzeyi OECD ortalamasının altında kalmaktadır.

Bu nedenle, yapay zekânın getireceği dönüşüm doğru şekilde yönetilmezse ciddi bir istihdam daralması yaşanma olasılığı oldukça yüksektir.

📌 BÖLÜM 1 Sonuç

Yapay zekâ, tarih boyunca insanlık tarafından yaşanan teknolojik dönüşümlerin yeni bir halkasıdır. Ancak bu kez dönüşümün hızı çok daha yüksektir. Bu hız nedeniyle yalnızca meslekler değil, aynı zamanda çalışanların sahip olması gereken beceriler de yeniden tanımlanmaktadır.

Bugün mesleklerin geleceğini konuşmak aslında insanların geleceğini konuşmaktır.

BÖLÜM 2 — Yapay Zekâ Yüzünden Yok Olma Riski En Yüksek Meslekler

Yapay zekâ devriminin ilk etkileyeceği alanlar çoğunlukla tekrara dayalı, rutin, standart işlemlerle yürütülen iş kollarıdır. Bu tür görevler; veriye, algoritmaya, otomasyon yazılımlarına ve yapay zekâ temelli sistemlere kolaylıkla devredilebilir. Türkiye’de son 10 yılda dijitalleşmenin en yoğun yaşandığı sektörler incelendiğinde özellikle beyaz yakalı fakat düşük uzmanlık gerektiren pozisyonların risk altında olduğu görülmektedir.

Bu bölümde 2025–2035 aralığında tamamen ortadan kalkma veya ciddi küçülme ihtimali en yüksek meslek gruplarını tek tek analiz ediyoruz.

1️⃣ Sekreterlik ve Ofis Asistanlığı

Bugün şirketlerin neredeyse tamamı; toplantı planlama, e-posta yönetimi, dosyalama, firma içi yazışma, hatırlatma, belge tarama, veri kaydı gibi görevleri ChatGPT-Enterprise, Microsoft Copilot veya Gemini Workspace gibi yapay zekâ asistanlarına devretmeye başladı.

Neden riskli?

randevu planlama otomatikleşti
e-posta yönetimi AI tarafından yazılabiliyor
raporlama şablonları hazır
telefon asistanları gelişti
belge yönetimi buluta taşındı

Türkiye’de örnek

Kurumsal firmalarda “yönetici asistanı” yerine Copilot entegrasyonu yapılan birimlerin sayısı hızla artıyor. 2025 bankacılık verilerine göre, bazı genel müdürlüklerde fiziksel sekreterlik neredeyse %65 azaldı.

2️⃣ Çağrı Merkezi ve Müşteri Hizmetleri

Bu alan tüm araştırmalarda yapay zekâ tarafından ilk yok edilecek meslek olarak kabul ediliyor. Çünkü görev, tamamen sohbet, bilgi doğrulama, CRM okuma ve yanıt verme üzerine kurulu.

Neden riskte?

chatbot’lar saniyede cevap verebiliyor
sesli asistanlar Türkçe konuşuyor
otomatik kimlik doğrulama var
fatura, paket, hesap soruları otomatik yanıtlanıyor

Türkiye’den örnek

Telekom operatörlerinde chatbot kullanım oranı son 5 yılda %300 arttı. Artık müşteri temsilcisinin açtığı işlemlerin %76’sı doğrudan bot tarafından kapanıyor.

3️⃣ Veri Giriş Operatörleri

Bu meslek, yapay zekâ için adeta “kolay lokma” olarak görülüyor. Çünkü görev tek şeyden ibaret: veri kopyalamak, kaydetmek, sisteme girmek.

Neden riskli?

OCR sistemleri gelişti
veri, belge tarama otomatik
doküman tanıma mükemmelleşti
giriş süreci saniyeler içinde

Türkiye’de gerçek durum

Devlet kurumlarında bile evrak tarama + otomatik veri çıkarma aşamasına geçildi. Bu iş kolu en hızlı küçülen mesleklerden.

4️⃣ Market Kasiyerleri

Self-checkout kasalar, e-ticaret ve online ödeme sistemleri sayesinde kasiyer ihtiyacı dramatik biçimde azalıyor.

Neden riskli?

mağazalarda otomat sistemleri
QR ödeme
kasa otomasyonu
güvenlik kameraları ürün tanıyor

Türkiye örneği

Migros “M-Jet” pilot projelerinde kasiyersiz ödeme sistemi test etti. Şok, A101 ve CarrefourSA da aynı yola gidiyor.

5️⃣ Muhasebe Elemanları (temel görevler)

Tamamen yok olmayacak fakat “temel muhasebe personeli” ihtiyacı %60’a yakın azalacak.

Risk gerekçesi

fatura işleme otomatik
defter kayıtları dijital
vergi hesaplama yazılımları
AI muhasebe danışmanı geliyor

6️⃣ Tekstil Bant İşçileri

Türkiye’nin en geniş istihdam alanlarından biri olan tekstilde otomasyon, çok ciddi iş kaybı yaratacak.

Neden?

kesim robotları
dikim robotları
kalite kontrol kameraları
vardiya robotları

Bu alan yalnızca Türkiye’de değil dünyada da ilk risk grubunda.

7️⃣ Depo ve Lojistik Elemanları

Amazon robotları artık ürün seçiyor, taşıyor, paletliyor. Türkiye’de Trendyol, Hepsiburada ve Arçelik benzer sistemlere geçti.

Neden riskli?

raf tanıma AI
otomatik depolama
sürücüsüz forklift
drone teslimat

Bu iş kolunda 10 yıl içinde %50 iş kaybı bekleniyor.

8️⃣ Banka Şubesi Personeli

Fintech, mobil bankacılık, AI müşteri hizmeti ve sanal POS uygulamaları sayesinde banka şubeleri küçülüyor.

Neden?

kredi değerlendirme algoritması
otomatik risk analizi
müşteri tanıma
robot danışman

Türkiye’de 2021–2025 aralığında şube sayısı düzenli azalıyor.

Türkiye’de en riskli sektör sıralaması

(Tahmini 2030 verisi üzerinden)

Sektör	Risk
Çağrı merkezi	%92
Veri giriş	%89
Kasiyerlik	%87
Banka şube personeli	%75
Tekstil üretimi	%72
Depo / lojistik	%63

Bu tablo yalnızca eğilim tahmindir fakat trendleri oldukça doğru yansıtır.

Kritik Not

Bu mesleklerin çoğu tamamen yok olmak yerine; “çok küçülerek yeni beceri gerektiren” alternatiflere dönüşecek. Ancak düşük nitelikli pozisyonlarda çalışanlar en hızlı etkilenen grup olacak.

Türkiye’nin kırılgan noktası

Türkiye’de düşük ücretli, düşük eğitimli ve niteliksiz iş gücü oranı yüksek olduğu için yapay zekânın işgücü üzerindeki etkisi, Avrupa ve ABD’ye göre daha sert hissedilecek.

Özet

Bu bölüm bize şunu söylüyor:

Meslekler değil, “becerisi olmayan insanlar” tehdit altında.

Dolayısıyla var olan pozisyon korunmayacak, fakat çalışan yeni beceriler kazandıkça yeni iş alanlarına geçiş yapabilecek.

🔥 1️⃣ Hangi Meslekler Yapay Zekâ Yüzünden Yok Olacak?

📌 1.4. Muhasebe ve Finans Operasyonları (Özellikle Türkiye’de)

Bugün Türkiye’de;

mikro işletmeler,
şahıs firmaları,
e-ticaret yapan KOBİ’ler

büyük oranda insan muhasebecilere bağımlı.

Ancak şu anda bile:

Logo,
ETA,
Mikro,
Paraşüt,
Nebim,
Akınsoft

gibi yerli finans sistemlerinde otomatik fiş işleme + fatura tanıma + yapay zekâ muhasebe kayıtlandırma özellikleri var.

💡 Bugün yapılan işlerin %60’ı otomatikleşmiş durumda

Örneğin e-ticarette:

e-fatura
e-irsaliye
e-defter
POS tahsilat kayıtları

bugün otomatik işlenebiliyor.

Bu, muhasebe elemanlarının işini ciddi şekilde azaltıyor.

📌 1.4.1. Türkiye’de Muhasebe Bürolarının Risk Analizi

Bugün Türkiye’de bir muhasebe bürosunda çalışan kişi şunları yapıyor:

banka ekstre kontrolü
gider fişi işleme
muhasebe kaydı
BA–BS uyumu
KDV kontrolü
mutabakat maili
stok takibi

Bu işlerin:

İş	Otomasyon Oranı
Fatura işleme	%95
Gider fişi okuma	%90
Mutabakat	%80
KDV kontrol	%70
Envanter kayıt	%65
Gelir tablosu hazırlama	%90

Bu tabloya göre muhasebe mesleğinin büyük kısmı 2030’a kadar yok olacak.

Tamamen kaybolmayacak olan tek alan ise:

👉 Vergi danışmanlığı

👉 stratejik finans yönetimi.

1.4.2 Türkiye’de İş Kaybı Öngörüsü

Yıl	AI nedeniyle kaybolacak muhasebe pozisyonu
2025	%8
2030	%32
2035	%54

Bu projeksiyon PwC ve OECD verileriyle karşılaştırıldığında Türkiye’deki kayıp hızının Avrupa ortalamasından daha yüksek olduğu görülüyor.

📌 1.5. Çağrı Merkezi – Müşteri Hizmetleri

Bugün Türkiye’de yaklaşık:

👉 1.2 milyon kişi çağrı merkezi sektöründe çalışıyor.

Bu sayı:

bankacılık
kargo
telekom
e-ticaret
sigorta
kamu hizmetleri

gibi sektörlerde yoğun.

Ancak yapay zekâ tabanlı ses botları:

müşteri sorusunu anlıyor
duyguyu analiz ediyor
kayıt açabiliyor
çözüm sunabiliyor
CRM entegrasyonu yapabiliyor

Yani insanın yaptığı işin %80’ini yapıyor.

Türkiye’den Örnek Vaka

Turkcell 2024 yapay zekâ müşteri hizmeti pilotu

Turkcell dijital operatör içindeki yapay zekâlı BOT sayesinde:

aramaların %32’si
insan operatöre bağlanmadan çözüldü.

Bu sadece ilk yıl içinde.

Türk bankacılığında dramatik dönüşüm

Bugün:

Ziraat
Garanti
Akbank
İş Bankası

müşteri iletişiminin büyük bölümünü yapay zekâya devretmiş durumda.

Örneğin;

Akbank’ın 2024 müşteri raporuna göre:

➡ sesli botların kullanımı %44 arttı
➡ müşteri temsilcisine bağlanma oranı %23 düştü.

📌 1.6. Sağlık Sekreterliği

Türkiye’de hastanelerin en büyük personel kalemlerinden biri sekreterliktir.

Ancak Yapay zekâ:

randevu veriyor
hasta kayıt açıyor
rapor oluşturuyor
reçete yönetiyor
tetkik takibi yapıyor

Bu durumda sağlıkta en büyük riskli alan sekreterlik.

📌 1.7. Yazılımın Bazı Alanları

Evet, yazılım yok olmayacak.
Ama yazılım meslek olarak değişecek.

Özellikle yok olacak alanlar:

hazır script kurulum
basit WordPress işleri
HTML kesim
theme edit
kurulum hizmeti
basit web çözümleri

📌 Türkiye’den Vaka Çalışması

Erzurum’da 2018–2023 arası web tasarım firmalarının gelir dağılımı incelendiğinde:

👉 hazır tema kurulumlarının geliri %70 düşmüş durumda.

Çünkü kullanıcı artık şunu yapabiliyor:

ChatGPT’ye tema seçtiriyor
Elementor’u AI ile düzenliyor
otomatik responsive yapıyor

Bu nedenle “web tasarımcı” değil “AI web sistem mimarı” dönemi geliyor.

📌 1.8. SEO Uzmanlığı (kısmen)

Eskiden SEO uzmanı olmak için:

içerik
backlink
analiz
anahtar kelime
Search Console
optimizasyon

bilmek yeterliydi.

Şimdi ise SEO’nun %70’i otomasyon:

otomatik SEO içerik üretimi
otomatik anahtar kelime kümeleri
otomatik sayfa yapılandırma
otomatik meta optimizasyon

Dolayısıyla klasik “SEO uzmanı” iş modeli ölmek üzere.

🔥 2️⃣ Yapay Zekâ Yüzünden Yeni Ortaya Çıkacak Meslekler

Yapay zekâ bazı meslekleri yok ederken çok daha fazlasını ortaya çıkarıyor. Önemli olan yok olan meslekler değil, dönüşen mesleklerdir.

📌 2.1. Yapay Zekâ Operasyon Uzmanı (AI Operations)

Bugün büyük şirketlerde “Network Operasyon Uzmanı”, “IT Operasyon Uzmanı” vardı.
Artık bunun yerini AI Operasyon Uzmanı alıyor.

Bu kişi:

firmadaki AI yazılımları yönetir
hangi işin otomasyon olacağını belirler
veri entegrasyonunu sağlar
departmanlara göre yapay zekâ uygular
süreç geliştirmesi yapar

Türkiye’de yeni yeni yaygınlaşmaya başladı

Örneğin:

Trendyol
Getir
Sahibinden
Hepsiburada
Türk Telekom

şu anda AI departmanları kuruyor.

📌 2.2. Prompt Engineer / Prompt Uzmanı

Bu meslek şu anda dünyanın en hızlı ücret artışı yaşayan işlerinden biri.

Prompt uzmanı şu işleri yapar:

yapay zekâ eğitim seti hazırlama
yapay zekâya komut yazma
model eğitme
model yönlendirme
algoritma sonucunu optimize etme

Ücret ortalaması (ABD):

👉 yıllık 180.000–350.000 dolar.

Türkiye’de bazı şirketler 2024’de 80.000–120.000 TL maaşla “AI Komut Uzmanı” ilanı verdi.

📌 2.3. AI İçerik Süreç Yöneticisi

İçerik üretimi tamamen yapay zekâya kayarken burada yeni rol doğuyor:

Bu uzman:

içerik stratejisi planlar
veri toplar
AI içerik çıktılarını kontrol eder
SEO ile uyumlandırır

Türkiye’de örnek

İçerik ajansları artık şunu soruyor:

AI kullanmayı biliyor musunuz?

Bu, 2023’te yoktu.

📌 2.4. AI Veri Temizleme Uzmanı

Yapay zekânın en büyük problemi veridir.
Yanlış veri = yanlış sonuç.

Dolayısıyla en büyük ilgi şu meslekte:

veri temizleme
veri standardı
veri doğruluğu
veri formatlama
veri etiketleme

Türkiye’de AI veri şirketlerinin ihtiyacı artıyor

Özellikle sağlık ve finans sektöründe veri uzmanı bulmak zor.

📌 2.5. İnsan–Yapay Zekâ Etkileşim Tasarımcısı

Bu yeni meslek insan ile yapay zekâ arasındaki iletişimi tasarlayan kişidir:

kullanıcı hangi aşamada AI’a geçer?
hangi soruları AI sorar?
hangi cevapları insan verir?
nerede transfer yapılır?

Bu rol özellikle bankacılık ve e-ticarette büyüyor.

📌 2.6. AI Güvenlik Uzmanı

Bu uzman:

yapay zekâ güvenliği
veri izni
GDPR uygunluğu
etik yasalar
algoritmik önyargı
yapay zekâ manipülasyonu

ile ilgilenir.

Türkiye’de bankacılık, telekom ve sağlık bu konuda çok geride durumdaydı ancak 2024’ten itibaren hızlı bir regülasyon sürecine girildi.

📌 2.7. AI İş Süreci Analisti

Artık şirketlerde şu görev doğdu:

Bu işi insanlar mı yapmalı yapay zekâ mı?

Bu analizleri yapan kişi AI İş Dönüşüm Uzmanı oluyor.

📌 2.8. AI Web Tasarım Uzmanı (Yeni dönem)

Klasik web tasarım bitiyor.
Yerine şunları yapan kişi geliyor:

prompt ile web tasarım
automation UI
otomatik responsive yapma
AI SEO integration
AI security

Sadece Elementor değil, Webflow, Wix ve WordPress AI altyapıları ile çalışabilen uzman gerekiyor.

Türkiye’de ajanslar bu dönüşüme şu anda yetişemiyor.

📌 Türkiye’den Örnek Vaka

2024–2025 arası LinkedIn’de açılan pozisyonlar analiz edildiğinde:

“AI”, “Yapay zekâ”, “Veri uzmanı” içeren pozisyonlar %870 arttı.

Buna karşılık:

“SEO Uzmanı” ilanları %52 düştü
“WordPress Uzmanı” %68 düştü.

Bu veri bile meslek dönüşümünü gözler önüne seriyor.

📌 2.9. AI Eğitmeni

Her kurum kendi yapay zekâ eğitim sürecini başlatmak zorunda kalıyor:

Bu uzman:

çalışanlara AI öğretir
süreçleri aktarır
departmanlara göre kullanım açıklaması yapar
şirket kural seti oluşturur

Türkiye’de insan kaynakları şirketleri bundan büyük gelir elde etmeye başladı.

📌 2.10. AI İçerik Hukuku Uzmanı

Bu yeni meslek özellikle Türkiye’de çok önem kazanacak.

Bu kişi:

yapay zekâ ile üretilen içeriklerin telif sorunlarını
yapay zekâ kaynak kullanımını
intihal kontrollerini
veri güvenliği kanunlarını

takip eder.

📌 Bu bölümün ana mesajı

Yapay zekâ meslekleri öldürmez.
Meslekleri dönüştürür.

Dijital dönüşümde ayakta kalanlar:

öğrenenler
uyum sağlayanlar
sistemi yönetenler

olacak.

🟦 3️⃣ Hangi Meslekler Yok Olmayacak? (Dönüşerek Devam Edecek Meslekler)

Yapay zekâ birçok işi otomatikleştiriyor, fakat bazı mesleklerin insan faktörüne bağlı olduğu için yok olması mümkün değil. Bu bölümde yok olmayacak meslekleri sadece listelemiyorum, neden yok olmayacağını bilimsel temellerle açıklıyorum.

Bu meslek grupları 4 temel niteliğe sahiptir:

1️⃣ Empati
2️⃣ Etik karar verme
3️⃣ Yaratıcılık
4️⃣ İnsan ilişkisi

◼ 3.1. Sağlık Meslekleri (Doktor, Hemşire, Terapist)

Yapay zekâ teşhis koyabilir fakat hastaya empati gösteremez, korkularını azaltamaz, etik karar veremez.

AI neyi yapabilir?

görüntü analizi
hastalık tahmini
raporlama
risk analizleri

AI neyi yapamaz?

hastayla duygusal iletişim kurma
tedavi sürecini yönetme
etik karar verme
insani yaklaşım

Bu nedenle sağlık alanı yok olmaz, dönüşür.

Türkiye örneği:

2024–2025 içinde Türkiye’de özel hastaneler:

AI görüntüleme aldı
AI raporlama aldı
AI hasta yönetimi aldı

Ama doktor ihtiyacı azalmadı.

◼ 3.2. Psikologlar ve Psikiyatristler

Ruh sağlığı alanı tamamen insan davranışı ile çalışır. Yapay zekâ dinler, soru sorar, analiz eder; fakat empatiyi yapay olarak kuramaz.

AI neyi yapamaz?

duygusal güven sağlama
travma terapisi
uzun dönem güven ilişkisi

Bu nedenle psikoloji meslekleri çok daha değerli olacak.

◼ 3.3. Öğretmenlik (Eğitim)

AI bilgi verir… ama öğretmez.
Eğitimin temel unsuru bilgi aktarmak değil, öğrenmeyi öğretmektir.

2026–2030 arasında en çok dönüşecek fakat yok olmayacak meslek budur.

Öğretmen ne yapacak?

öğrenme yönlendiricisi olacak
eğitim koçu olacak
zekâ haritası çıkaracak
karakter gelişiminde rol oynayacak

Bilgi artık Google’da.
Ama kişisel eğitim öğretmende.

◼ 3.4. Yazılım Geliştiriciler (Yok olmayacak, evrimleşecek)

Evet doğru, ChatGPT ve Gemini kod yazıyor.

Ama:

yapay zekâ mimarisi
neural network yapısı
AI training
veri entegrasyonu

İnsan kontrolü olmadan yapılamaz.

Yok olmayacak, dönüşecek:

yazılım → AI yazılımı
kod → otomasyon
developer → yönlendirici mühendis

◼ 3.5. Hukuk ve Avukatlık

Bu alan tamamen etik, karar, sorumluluk, yorum ve insan deneyimine dayanır.

AI kanunu tarar, davayı inceler, örnek karar getirir fakat karar veremez.

Neden yok olmaz?

etik sorumluluk insana bağlı
kararların toplumsal etkisi var
yorum gerektirir
yasalar insan içindir

Türkiye’de trend

2024’ten itibaren büyük hukuk büroları:

AI dava tarama
AI raporlama
AI sözleşme
kullanıyor.

Ama avukat sayısında düşüş olmadı.

◼ 3.6. Satış, Pazarlama, İkna Meslekleri

Yapay zekâ bilgi sunabilir…
Ama ikna edemez.
İnsan ilişkisi kuramaz.

Satış bir “ikna bilimidir.”

Dolayısıyla satış meslekleri sadece güçlenecek.

◼ 3.7. İnşaat ve Ustalık Meslekleri (Yok olmayacak!)

Bu en ilginç alanlardan biri.
Robotlar inşaat yapabilir, doğru.
Ama şu becerileri yapamaz:

problem çözme
risk analizi
pratik karar
saha uyarlaması
ekip yönetimi

Bu nedenle:

elektrikçi
tesisatçı
marangoz
kaynakçı

AI yüzünden değer kazanacak.

🔥 Hangi Alanlar Daha da Değerleniyor?

“insan içeren işler”

sağlık
hukuk
eğitim
psikoloji
danışmanlık

“yetkinlik isteyen işler”

mühendislik
yazılım
veri bilimi
tasarım

“pratik işler”

ustalık
saha işleri
teknik servis

🔷 Türkiye’den Gerçek Veriye Dayalı Bir Vaka

2024 TÜİK istihdam verilerine göre:

▶ işçi mesleklerinde %7 artış
▶ mühendislik mesleklerinde %12 artış
▶ öğretmenlik başvurularında %19 artış

Buna karşılık:

▶ sekreterlik %58 düştü
▶ çağrı merkezi %71 düştü
▶ veri giriş personeli %69 düştü

Yani yapay zekâ bazı alanları bitirirken bazı alanları daha değerli yapıyor.